Mark Pol

In het oog van de storm..

In het oog van de orkaan is het doodstil. Je hoort en ziet niets van de buitenwereld. Niets beweegt. In het oog zit je te midden van een enorme chaos. Rondom het oog wordt alles weggevaagd en vernield. Alles wordt meegesleurd of weggezogen. De lucht rondom het oog lijkt op een afvalberg in beweging. Onherkenbare brokstukken, soms mensen, auto’s, en delen van huizen. Om van de bomen maar niet te spreken.

In het oog van de orkaan heerst een serene stilte alsof de wereld daarbuiten niet bestaat.

Wij leven op dit moment in het oog van een orkaan. Een orkaan van klimaatveranderingen, vluchtelingstromen, overstromingen, oorlogen en onderdrukking. De stilte in het oog is oorverdovend. Elk mens in dat oog wacht bibberend van angst af: “Wat zal er gebeuren er als de orkaan verder beweegt?”.

Zittend in het oog, moeten wij vooruitdenken en ons gezond verstand inzetten in dat denken, over hoe wij in de nabije en verdere toekomst op dergelijke zaken moeten anticiperen. De ondoordringbare massa wolken, die ons omringen en ons uitzicht vertroebelen, hoe moeten wij daarmee omgaan?

Wij zijn ingesloten in onze eigen problematiek. Wij hebben ons laten leiden door de macht van het geld en hebben daardoor onze toekomst verspeeld. Als die problematiek al oplosbaar is, vergt dat een enorme hoeveelheid van de ons beschikbare bronnen.

De orkaan is een samenspel van natuurkrachten in onze atmosfeer, al of niet veroorzaakt door de steeds sterker voelbare gevolgen van de klimaatveranderingen.

Zo is ook de situatie in de wereld een samenspel van theocratische dictaturen, extreem rechtspolitieke dictaturen, armoede, onderdrukking en oorlogen. Wij leven nu in een wereld zoals die ooit eens door Noam Chomsky is geduid.[i]

Wij laten de orkaan haar gang gaan. Wij zitten lijdzaam in het oog te hopen, dat het allemaal wel voorbij zal gaan, terwijl wij elkaar bevechten via politieke debatten. Waaruit uiteindelijk niets uit voortkomt om die voornoemde problematiek aan te pakken.

Politiek gewin is een sine qua non, voor het winnen van zetels. Dat is weer een conditio sine qua non voor het verkrijgen van meer macht om het eigen partij programma door de strot van het volk te drukken. Het landsbelang is daaraan ondergeschikt.

Als het oog van de orkaan zicht gaat verplaatsen, zal het al die besluiteloosheid, onmacht, onwil, verrijking en machtslust vernietigen. Niets zal meer zijn zoals het was. Het volk in een land is slechts een getal, dat overgeleverd wordt aan de macht van het politieke spel.

In het oog van de orkaan moet de politiek haar kans grijpen om naar het volk te luisteren, uiteraard binnen democratische grenzen. Om ook in dat oog een visie te ontwikkelen, hoe het verder moet met al die complexe problematiek, die ons staat te wachten, als de orkaan verder trekt.

Mijn trouwe ezel, mijn doek met vormen en kleuren. Hoe eenvoudig is toch het leven van een kunstenaar. Mijmeren over het oog van een orkaan. Ik ben kwaad. Ik zou mijn werk vanuit het oog in de omringende wolken willen smijten, met de hoop dat het misschien ergens terecht zal komen. Puur random. Het neemt mijn onrust niet weg.

Kijk door mijn atelierraam naar buiten. Zou de wereld daarbuiten zich bewust zijn van het oog van de orkaan? Dat wij de grenzen van ons bestaan, in huidige vorm, bereikt hebben?

Spoel de kwasten uit. Sta op. Loop naar de keuken. Mijn handen bewegen zich lusteloos over het aanrecht. Het is het einde van de ochtend. Ga deze keer met openbaar vervoer Amsterdam in. Het is te koud voor een terras aan de gracht.

Zoek mijn favoriete café, om boven een kop koffie, door het raam naar de wereld te staren.

Het oog is verdwenen.

Lees meer >> | 135 keer bekeken

Het straatje

I taw a Puddy Tat. I did! I did Taw a Puddy Tat. [i]

Een poes loopt muisstil door het smalle straatje, waaraan mijn Griekse appartementje grenst. Het straatje is een verbinding tussen een drukke doorgangsweg en de boulevard. De poes zit nu doodstil om zich heen te kijken. Het geluid van de zee spoelt door het straatje, alleen de was hangt erbuiten. Af en toe ontsnapt er een menselijk geluid uit de omringende appartementen. De zon belicht de eenzaamheid. Een smalle oase in het drukke Chania.

Net een tekening afgerond in mijn schetsboek. Ik staar naar de rol kleurpotloden, die ik altijd bij mij draag. De melancholie van het geheel brengt mijn gemoed tot rust. Mijn, al dagenlange, verkoudheid begint mij de keel uit te hangen. De wereld wacht niet op mij.

De zee klotst tegen de randen van de natuurlijke inham, vóór de Venetiaanse haven. In deze tijd van het jaar, hebben de Grieken de terrasjes terugveroverd. In dit deel van Chania hebben de Grieken het niet breed. De armoede is daar bijna voelbaar.

Kijk nog steeds naar het smalle straatje. Af en toe verschijnt er een mens, die mens loopt door mijn tijdssnede. Eigenlijk hoort die mens daar niet te zijn. Mijn tijdssnede wordt daardoor verstoord. Uiteindelijk verdwijnt die mens in een van de kleine huisjes. Ik probeer mijn tijdssnede vast te houden, toch ontsnapt die mij omdat mijn ogen afdwalen.

Kijk over dit deel van Chania en zie talloze stille ramen, die mij met verbaasde blik aankijken. Ik probeer hun taal te begrijpen. Het lukt mij niet.

De zee trek weer mijn aandacht. Haar oneindige eindigheid treft mij diep in mijn gevoel. Zij wordt bewogen door krachten van buiten onze planeet. Welk een wonderlijke schoonheid is dat.

Blijf naar mijn gevoel zoeken tussen mijn gedachten. Mijn gevoel komt klem te zitten. De realiteit van de werkelijkheid drukt mijn gevoel naar de achtergrond.

Ik wil gaan starten met een volgende schets. Mijn creativiteit ligt gebroken tussen mijn kleurpotloden. Als mijn handen niet meer kunnen bewegen, dan zijn mijn kleurpotloden dode dingen. Zij liggen daar willoos te wachten. De zon probeert mij te laten lachen en mijn creativiteit op te warmen.

Het is nog steeds erg warm in Chania, mijn geliefde Chania. Probeer mij af te sluiten voor het emotionele lawaai van de wereld. Flarden menselijke ellende schieten langs mijn oor en oog.

Na die korte worstelingen, begin ik toch aan mijn volgende schets. Ik moet in mijn tijdssnede zien te overleven. De ongrijpbare tijd wacht niet.

Wil de volgende week weer terugkeren naar het koude Nederland. Daarna ga ik mijn zus bezoeken. Met haar man gaat het erg slecht.

Loop naar mijn kleine balkon, kan net een stuk van de zee zien.

Mijn schets lukt nu toch redelijk. De rand van de glazen tafel, waaraan ik werk, werkt als een prisma. Het licht van zon verraadt haar kleuren. Licht en kleur zijn met elkaar verbonden.

Sta weer op en zie mensen over de boulevard langs het smalle straatje lopen. Daar is de kans groter dat een mens door mijn tijdssnede loopt. Een man zit op een bankje, dat ik net kan zien, naar de zee te staren. Zouden zijn gedachten parallel lopen aan die van mij?

De mens is vervreemd van zijn eigen wereld. Wij zijn nog steeds naar ons zelf aan het zoeken. Het blijkt ons nog steeds niet te lukken om ons zelf te vinden. In elke tijdssnede van de historie loopt het op een mislukking uit. Wel knap, dat wij het steeds blijven proberen!

Kleur en vorm vinden elkaar in mijn nieuwe schets. Het verwondert mij al mijn hele kunstleven, dat de menselijke creativiteit onbegrensd lijkt. Ondanks alle tragiek, blijft de mens een wonderlijk product van de evolutie.

De avond begint zich aan mij op te dringen. Uit het raam kijkend, zie ik op de daken de zonnecellen als Aliens tegen avondhemel afgetekend. Kan net de sportveldverlichting van het voetbalveld zien. Het lijken net de monsters uit de film, “The War of the Worlds”, naar het boek van H.G. Wells.

De kamer waarin ik zit begint mij te irriteren. Sta op en laat alles liggen. Geen TV. Ga naar buiten om via de boulevard op een terrasje te arriveren. De zeewind koelt mijn somberheid.

De glimlach van de serveerster, verlicht mijn gemoed!

Lees meer >> | 132 keer bekeken

Kijken

Ontbijt net gegeten en kijk naar het ochtendjournaal. Kijk naar de situatie in de wereld. Mijn ochtendhumeur wordt daardoor niet beter van. Ondanks alle positieve ontwikkelingen, die zich tussen al het geweld door worstelen, is het eigenlijk één grote droefenis.

Kijk naar de gevolgen van de aardbevingen en overstromingen. Kijk naar de gevolgen van al die vluchtelingen, die proberen landen te bereiken waar het leven nog redelijk en veilig is. Kijk naar de gevolgen van dictaturen, oorlog en onderdrukking.

In mijn uiterste verwarring roep ik dan: “De mens is een evolutionaire mislukking!” Kijk dan ook naar mijzelf, ik ben een van die mensen.

Verlaat de keuken en ga met een zucht achter mijn ezel zitten. Sta weer op, loop uiteindelijk een tijdje door mijn appartementje te ijsberen. Buiten is het al een paar dagen een “Indian summer”. Kijk er met er met lege ogen naar.

Doe de deur naar mijn tuintje open en probeer door het inhaleren van de buitenlucht rustig te worden. Het journaal is afgelopen. Schakel het geluid uit.

Mijn boosheid en onrust nemen geleidelijk af. Kruip achter mijn laptop. Ik verdiep mij al een paar jaar in Robotica en Artficial intelligence. Ik volg de colleges, als ik tijd heb, als autodidact aan de Rijks Universiteit Groningen. Ik bekijk de beschrijvingen, lees de verplichte literatuur en als die er niet bij staat probeer ik uit de beschrijving de literatuur erbij te zoeken.

Zittend achter mijn laptop probeer ik zo mijn kennis te vergroten en mijn gedachten te verzetten. Ik vond dat gebied van Robotica en AI al lang erg interessant en besloot, na veel gezoek, dat te gaan volgen bij de RUG.

Een kunstenaar, die kijkt naar dat deel van de wetenschap, is een kunstenaar die tracht zich te conformeren met die ontwikkelingen. Het leert mij ook meer inzicht te verkrijgen in die zich razendsnel ontwikkelende wetenschap.

Kijkend naar mijn verleden en naar mijn toekomst, ook van de mijn omringende wereld, is het uitermate boeiend waar wij heen zullen gaan met al die technologie. Er is nog heel veel onzekerheid daarover. De samenleving moet zeer alert zijn wat de strategie is van onder meer de machtige technologie reuzen, die mede gaan bepalen waar het uiteindelijk naar toe zal gaan.

Ook de politiek moet zeer nauwkeurig blijven kijken naar die ontwikkelingen, anders geven zij een heleboel macht uit handen.

Tussen al de drukte van een kunstenaar, voel ik het toch als een verplichting, om bepaalde ontwikkelingen te blijven volgen. Als ik zie en kijk hoe AI zich met steeds grotere impact ook doordringt in de kunstwereld[i]. Bijvoorbeeld ook in de literatuur en de wetenschap.

Ik kijk naar die verschuivingen met grote zorgen. Ook de vrijheid en de kwaliteit van de informatievoorziening, waarvan de eenduidigheid onder steeds grotere druk komt te staan.

Als kunstenaar zal ik mij toch sterk moeten maken en die veranderingen met open geest op de voet moeten blijven volgen. Kijkend en verbazend, maar ook anticiperend. Dat zal mijn lange termijnstrategie moeten zijn.[ii]

Ik hoop dat ik niet verpletterd zal worden door de druk van al die veranderingen. Dat ik steeds zal moeten blijven kijken naar een continue veranderende wereld, maken mijn ogen moe en vertraagd mijn creativiteit.

Ik keer terug tot mijn eigen wereld waarin creativiteit nog niet is ondergesneeuwd door AI.

Ik omhels mijn ezel!

Lees meer >> | 150 keer bekeken

Duisternis

Het is donker in mijn appartementje. De duisternis houdt mij in een beschermende omhelzing. Wonderlijk hoe mijn ogen zich steeds meer aanpassen aan de duisternis.

De helderheid van de oplichtende cijfers van mijn klok in de woonkamer beginnen mij te verblinden. De gedempte geluiden van de buitenwereld, worden door de duisternis verscherpt.

Ik wil mij afschermen van deze wereld. Ik wil mijn atelier en ezel even niet zien. Ik zit op de grond. Ik zie flarden van beelden, die in de duisternis door mijn hersenen mij worden voorgetoverd. Het sluiten van mijn ogen daarvoor helpt uiteraard niet.

Als er nergens meer licht zou zijn en de wereld is gehuld in eeuwige duisternis, wat zou er dan van mens en dier overblijven?

Zitten in duisternis maakt alle dingen om je heen zeer betrekkelijk. Het is een confrontatie met het zelf. Onze hersenen zijn ononderbroken dag en nacht bezig. Zelfs als wij dood zijn gegaan blijven onze hersenen soms nog een uurtje of zo door pruttelen.

Ik ben mijn hele leven een dromer[i] geweest. Ondanks alle activiteiten in mijn leven. In de duisternis zijn de dromen over het heden en de toekomst momenten, waarin de rust daarover langzaam in jezelf bezinkt.

Ik houd mijn ogen gesloten om niet te hoeven zien hoe de tijd verstrijkt. In mijn gedachten wil ik in een cocon wegzweven. En mij tijdloos kunnen verplaatsen over de oppervlakte van onze planeet. Met voldoende afstand, zodat ik het leven daarop niet meer kan zien. Alleen nog de groene en blauwe contrasten van onze waterplaneet. Waar het leven al ruim vier miljard jaar bestaat. Het licht van de zon de aarde kunnen zien strelen. Luisterend naar de dimensie-loze stilte.

Mijn appartementje is nog steeds duister, de gedempte geluiden van de buitenwereld zijn bijna verstomd. Bijna kan ik mijn eigen hart horen kloppen. Ik zit nog steeds bewegingsloos op de grond met mijn ogen nog steeds gesloten.

Soms passeren hard pratende stellen mijn tuintje, het geluid daarvan sterft dan weer langzaam weg.

Het leven is als een puzzel, waarin je soms hopeloos naar de missende stukjes aan het zoeken bent. Gedachten daarover zijn puzzelstukjes, die wel of niet de puzzel zouden moeten completeren.

Het leven van een kunstenaar is vaak wanordelijk en ongestructureerd.

Mijn benen beginnen gevoelloos te worden. Toch wil ik de magie van de duisternis niet verbreken.

Na nog een tijd van warrige gedachten, sta ik uiteindelijk op. Kan nauwelijks overeind komen. Loop voorzichtig door de duisternis naar de keuken. Om thee te gaan zetten, moet ik het licht aan doen. De werkelijkheid van het heden heeft de omhelzing van de duisternis verbroken.

Ga met de thee in mijn hand nog even in de kamer zitten. Het is zaterdagavond. Frank Sinatra sings “Saturday night is the loneliest night of the week”.

Bel mijn kunstvrienden om elkaar nog even te kunnen ontmoeten. Neem nog een slok thee en vertrek.

De duisternis kijkt mij in stilte na!

Lees meer >> | 121 keer bekeken

Twijfel

De wereld buiten mijn atelier is stilgevallen. Het lawaai is weggevlucht en heeft zich verscholen achter de fluisteringen. De wind laat de bladeren fluisteren. De maan schuilt achter een donkere wolk. Laat haar licht twijfelend over de stad schijnen. Ik zit bewegingsloos voor mijn ezel.

Sta op en haal mijn middelgrote tekeningenmap uit mijn opslag. Schuif de tekeningen uit over de vloer. Zwijgend kijk ik ernaar. Sommige herken ik nog, de uitwerkingen daarvan hangen bij de diverse kopers.

Tekeningen kunnen niet spreken en ook niet twijfelen. Zij spreken voor zichzelf. Ik leg mijn nieuwe tekeningen ernaast. Kijk twijfelend naar de verschillen. De tijd die is verstreken tussen de tekeningen, zie ik voor mij. Als zij konden spreken van de worsteling waarmee zij zijn ontstaan, zou dat mijn twijfel onmiddellijk hebben weggenomen. Met trage gebaren schuif ik alles weer terug in de map.

Soms twijfel ik over hoe kunst wordt bedreven en wordt doorgemaakt. Kunst is een belevenis van het innerlijke, onbevooroordeeld zonder economische belangen.

Kunst is een menselijke creatie van zijn gevoel, gedachten en ideeën. Neergeslagen als condens op een kouder oppervlak, een neerslag van wat er leeft in deze samenleving.

Kunst zou mensen aan het twijfelen moeten brengen over het heden en over de toekomst van deze 'beschaving'. Is kunst een doorsnede van onze gezamenlijke gedachten en ons gezamenlijk gevoel? Verbindt het de mensen of scheidt zij hen slechts? Dat ging er vandaag door mijn hoofd.

Ik ben nu bezig met vijf schilderijen tegelijk. Waarvan drie voor een expositie, een voor een opdracht en een voor een prijs. De menselijke fantasie is in principe grenzeloos. Wij kunnen ons van alles voorstellen en toch is de meest bizarre fantasie nog niet zo erg als de waarheid.

De kunstenaar zou een meer maatschappelijk gedreven mens moeten zijn. Echter daar wordt zij niet voor getraind noch voor gevormd. Een kunstenaar zou meer een boodschapper moeten zijn van gedachten en ideeën, die zouden moeten bijdragen aan een menselijker samenleving. Ook dat zijn natuurlijk Utopieën.

Kijk door mijn geopende atelierraam naar buiten en zie het koude licht van de lantaarnpalen. Zie nachtvlindertjes, verblindt door het licht, een kansloze dans uitvoeren rondom dat licht. Even kansloos is wereldvrede, even kansloos als de UN-veiligheidsraad, die ons veiligheid zou moeten geven.

De geruisloze vleugelslag van de nachtvlinder, trilt door de nachtelijke stilte. De huizen aan de overkant zijn donker. De mens slaapt twijfelloos. In de stilte hoor ik het geritsel van een rat. De gemeente Amsterdam doet er alles aan om de aantallen ratten te verminderen. Echter zonder resultaat, tenzij haar inwoners daar zelf aan meewerken.

De kilte van de nacht kruipt tegen mij op. Ik krijg het koud. Toch blijf ik staan. De voelbare eenzaamheid brengt mijn gedachten tot rust. Een fietser zonder licht rijdt geruisloos voorbij. Zou hij/zij zich naar huis haasten? Kijk de fietser nog even na.

De nachtelijk rust heeft geen haast. De rust heeft mijn gedachten weer geordend. De sterrenloze nacht met de maan heeft de wind stilgelegd. De nachtelijke rust begint het langzaam te verliezen van het opkomende lawaai van het vroege ochtend verkeer.

Haal nog even wat te drinken. En denk even aan ons als mens. De simpelheid van de mens in dit oneindige heelal waarin wij überhaupt niet zijn terug te vinden, ook al zouden wij dat nog zo graag willen, dat is een drama op zichzelf.

Met een glimlach kruip ik in alle rust in mijn bed.

Twijfelloos val ik uiteindelijk in slaap.

Lees meer >> | 147 keer bekeken

De Vooravond

Zit voor mijn ezel en kijk kritisch naar mijn nieuwe werk. Deze keer niet op canvas, maar op dik papier. Ik heb het werk opgezet met houtskool. Daarna ingekleurd met mijn paletmes. Een nieuwe serie werken aan de vooravond van een nieuwe benadering.

Heb daarmee een voorstel gedaan aan mijn vaste galerie. Zij willen eerst de uitwerkingen daarvan zien. Dan gaan zij al of niet akkoord met de nieuw te plannen expositie van mijn werk.

Ik ga eerst een serie van drie ontwerpen en uitwerken. Met dat resultaat ga ik terug naar de galerie.

Aan de vooravond van deze nieuwe stap, komen toch herinneringen naar boven. Herinneringen over de eerste schreden naar het zoeken van een betrouwbare galerie, die met mij zaken zou willen doen. Herinner mij de vele afwijzingen en de soms botte reacties. Om dan uiteindelijk iemand te vinden. Dat voelt toch als een overwinning en ook een erkenning.

Daarna zo snel mogelijk mijn oeuvre uitbreiden, zodat de galeriehouder een goede selectie kan maken. Met een thema waardoor de kunstgevoelige klanten geïnteresseerd zullen raken.

De opbouw, uitwerking en afwerking van de werken. Het urenlange ijsberen in mijn atelier. De slapeloze uren. Het opstaan bij dag en dauw om een inval te gaan uitwerken in een schets. Stapels schetsboeken vol met ontwerpen, die het niet hebben gehaald.

In slaap vallen voor de ezel. Met een verstijfde nek halverwege de ochtend wakker worden. De investeringen in het materiaal. Dan de vooravond van de werkelijke expositie.

Alles gereed. De selectie, inrichting en promotie. Dan de nagelbijtende opening. De eerste dag is cruciaal. Dan moet de verkoop gaan lopen, anders gaan alle investeringen in rook op. Tijdens de vooravond: weer ijsberen, geen slaap. Opening! Volle galerie. Verkoop gaat lopen. Galeriehouder lacht. Ik lach met mijn te korte nagels en wallen onder mijn ogen. Tweede dag loopt ook.

Eindelijk kan ik slapen.

Sinds die tijd hebben wij een goede en zakelijke vriendschap opgebouwd. Dat alles werkt geruststellend.

De vooravond waar hoop en twijfel elkaar kruisen. Dat is net als het leven. Elke dag is een verrassing en ook een cadeau. In een wereld die continue aan het veranderen is. Een wereld waarin je meereist in de stroom van de geschiedenis. Een geschiedenis die jou overkomt.

Uiteindelijk stuurt het lot jouw leven. Een leven waarin het lot jou gunstig of ongunstig kan zijn. En soms zul je het lot een handje moeten helpen.

Mijn tweede ontwerp en uitwerking daarvan is bijna klaar. Start straks met deel drie.

Mijn melancholisch gevoel krijgt weer de overhand en drijft mijn blik weer naar mijn atelierraam. Die momenten zijn voor mij belangrijk om mijn overpeinzingen te ordenen.

Het kunstenaarschap is als een tennisser die alleen singles speelt. Hij moet altijd een sterk morele en geestelijke conditie hebben. Je staat er altijd alleen voor. Hij/ zij zal nooit kunnen opgeven.

Ik zit met licht aan in mijn atelier naar mijn werk te kijken. Morgen bij daglicht nogmaals bekijken. Doe het licht uit en sluit de deur achter mij.

Mijn tuintje is nu donker en de straat verlaten.

Het koude licht van de lantaarnpalen doen mij even huiveren. Sluit alles af. Ruim de keuken op en val in mijn stoel met een boek. Probeer te lezen. Mijn gedachten dwalen af.

Zit plots in een wereld, waarin alles zich steeds herhaalt, zoals in de film “Groundhog day” met Bill Murray als de humeurige Phil Connors.

Wordt wakker door de het geluid van mijn vallende boek. Loop verdwaasd met de droom nog in mijn hoofd naar mijn bed.

Val in een droomloze slaap.

Lees meer >> | 176 keer bekeken

Herfst

Verkleurde bladeren zweven langs mijn atelierraam naar beneden. Langzaam sluipt de herfst naderbij. De grond van mijn kleine tuintje wordt bedekt met een palet van fantastische kleuren. Zoals alleen de herfst dat kan schilderen.

De wereld op het Noordelijke halfrond wordt met lange kwaststreken omgetoverd in een uitgeklapte kleurenwaaier met schitterende kleuren.

Om volledig van het kleurenspel te genieten zou ik in een bos moeten gaan lopen. In Amsterdam is er het Amsterdamse bos. De aanleg daarvan startte in de dertiger jaren van de vorige eeuw, als werkverschaffing project.

De herfstwind zet de storm alvast klaar, om alle bladeren van de bomen los te gaan rukken. Het leven begint zich al terug te trekken. De luchten veranderen van zachtblauw in somber grijs. De wolken worden opgejaagd en clusteren tot dreigende donkere massa’s.

Ik sta met een langzaam opdrogende kwast in mijn hand nog steeds door het atelierraam te staren. Gelukkig kan ik mijn kwast nog redden. Door het steeds veranderende licht in mijn atelier moet ik steeds meer kunstlicht gaan gebruiken. Dat verstoort mijn kleurbeleving. Voor een kunstenaar geeft de herfst altijd problemen met de kleuren op het canvas.

Toch wordt een kunstenaar ook vaak geïnspireerd door de herfst. De kunst die dan gecreëerd wordt, wordt de poëzie van het herfstseizoen genoemd. Een melancholische kunstenaar zoals ik word toch door de herfst beïnvloed.

Loop mijn tuintje in en ga de zich opstapelende bladeren bij elkaar vegen en gooi die in de afvalcontainer. Spinnen hebben nu overal al hun web geweven. Mijn buurvrouw heeft zich net zoals de zomer, teruggetrokken. De zijkanten van de straat waaien vol met bladeren. Toch een mooi gezicht, maar niet voor de mensen die dat allemaal straks moeten gaan ruimen.

Zelfs al paddenstoelen in mijn tuintje. Ontzettend mooi.

In de straat is de zomerse sfeer al aan het verdwijnen. Veranderingen hangen in de lucht. De balkons zijn leeg gehaald. Zelfs de geluiden van de vogels zijn veranderd. De ochtend zwoelheid verandert geleidelijk in een beklemmende klamme kilte.

Dood en herfst liggen vaak in elkaars verlengde. De natuur vervalt dan in een kille doodse stilte, die stilte en doodsheid heeft op mensen vaak een depressieve invloed. Als voorbode van de winter, zit in de herfst al de belofte voor nieuw leven, dat in de lente weer ontluikt.

Herfst is ook niet mijn favoriete seizoen, maar ik kan de reis van de aarde om de zon niet stoppen. Dan zou de natuur volledig ontregeld worden.

Herfst is al eeuwen een onuitputtelijke inspiratiebron voor dichters. In de moderne literatuur is herfst vooral een symbool voor verval en vergankelijkheid. In de Romeinse literatuur is een hoofdpersonage in verhalen over de herfst vaak de God Vertumnus, die de boomgaarden beschermde en voor een rijke oogst van vruchten zorgde.

Eigenlijk zou ik net als de trekvogels willen wegtrekken naar warmere gebieden. Zelfs in Griekenland wordt het nu kouder.

Ik ga toch nog even in mijn tuintje zitten om de veranderende lucht op te snuiven. Voelen hoe moeder natuur de herfst een zetje geeft. Geniet van de wolkenpartijen die zich boven Amsterdam aftekenen. Schiphol houdt even haar adem in. Mensen die langs mijn tuintje schuifelen, kijken schichtig naar de wolken. Er wordt regen verwacht, maar het is nog niet zo ver.

Hmm toch regen. Vlug naar binnen. Even atelier opruimen. Morgen verder. Maak mijn sporttas klaar om te gaan sporten. Een uurtje de stramheid bestrijden. Het is gelukkig niet zo druk.

Thuisgekomen stort ik neer op de bank en kijk mijn favoriete film.

De herfst kijkt mee.

Lees meer >> | 134 keer bekeken

Griekenland

Eindelijk.

Vanaf mijn balkon van mijn Griekse appartementje, kijk ik over de zee. Ver aan de overkant van de zeestraat zie ik de schemerige noordkant van Lefkas. De bergen daarvan, die oprijzen uit de zee, zien er dreigend uit. Als je blik daaraan blijft hangen is het alsof je in een andere dimensie wordt gezogen. De dag is net voorbijgeschoven.

De schemering begint nu langzaam te vallen. De maan toont haar gezicht. Vrouwe Luna is de begeleidster van de komende nacht. De maan heeft op mij altijd een magische invloed. Ik staar naar haar licht waarmee zij met een ongekende schoonheid de wereld beschilderd.

In mijn hoofd kruisen schimmige gedachten elkaar. Wij leven in onze hersenen. Wij hebben eigenlijk subjectieve levens!

Het leven aan de overkant tekent zich af door de lichtjes van de dorpen. De sfeer van de vallende schemering wordt daardoor versterkt. De weerkaatsing van die lichtjes schitteren door de golvingen van de zee.

Vlagen muziek klinken door tot mijn balkonnetje. Ergens klinkt een lach. Af en toe waait er wat geroezemoes langs. Mijn eigen wereld lijkt ver weg en schijnt niet meer te bestaan.

Mijn schetsboek ligt onaangeroerd op de tafel. Het Griekse landschap bezorgt mij een melancholisch gemoed. Alles lijkt ver weg: oorlog, pijn, verdriet en eenzaamheid. Ik luister naar de sterren, die langzaam verschijnen en strijden met het licht van de maan.

Griekenland, het land van de grote filosofen. Ooit het centrum van de Westerse beschaving en waar ooit de ontwikkeling van een vorm van democratie zich begon af te tekenen. In de stadstaten klonk vaak de stem van de Dèmos, de stem van het volk. Een volksheerschappij. De Atheense volksvergaderingen gelden in het Westen als het oer voorbeeld van democratisch bestuur

Alles is opgelost in de tijd. Slechts ruïnes herinneren nog aan die geweldig perioden uit het Griekse verleden.

Het onweer heeft zich al een tijdje geleden teruggetrokken. De ergste warmte wordt opgelost in een verkoelend windje. De zee aan de kust van Preveza is heerlijk om in een soort dromerige borstcrawl rondjes in te zwemmen.

Geen chloorluchten van vol gekrampte zwembaden en mensen die daar door je heen willen zwemmen.

Genieten van het Griekse menu. Vis of vlees verwerkt in allerlei Griekse specialiteiten. Of alleen maar Griekse salade.

Zwerf af en toe door de omgeving, deels landelijk, deels bebouwd met al of niet afgebouwde huizen. Het is altijd grappig om de aan de straatkant geplaatste elektriciteit- en watermeters te zien. Het huidige Griekse leven komt altijd op mij over als een spanningsveld tussen heden en verleden.

De geweldige kleine restaurantjes die je dan tegen komt en waarvan de eigenaar je uitnodigt om te komen eten en te genieten van zijn specialiteiten.

Mijn balkonnetje is nu met duisternis omringd. Om de nabij staande lantaarnpaal flitsen af en toe kleine jagende vleermuisjes langs. Geweldig om dat te kunnen zien.

De warmte is dragelijk geworden. Het lijkt wel of de wereld langzaam sluit. Af en toe gesjirp van een krekel. Ergens op zee het licht van een vissersbootje, dat probeert met licht octopus of inktvis te vangen.

De Griekse ochtendzon wekt mij en laat met haar stralen de warmte weer terugkeren. De zee kleurt van grijs naar bijna turquoise. Ga aan de rand van het strand zitten. Ik wil naar de zee luisteren. Ik wil de omgeving in mijn hoofd voelen.

Het eeuwige ritme van de golven omsluiten langzaam mijn gedachten. Gedachten die worden onderbroken door een vrolijke groet van een passerende Griekse visser.

Terug in mijn appartementje ontbijt ik en vertrek daarna naar de stad Preveza. De drukte daar is net losgebarsten. Een recentelijk aangemeerde ferryboot spuit haar lading de stad in. Al het verkeer loopt vast op het eerste kruispunt. Ik sla de driftige drukte gade vanuit een eetcafé op een hoek bij het kruispunt, waar ik geniet van een heerlijke Griekse koffie.

Sla mijn schetsboek open. Om mij heen een golfstroom van Griekse gesprekken, die ik niet kan volgen.

Verdiept in mijn schetsen zak ik weg in de heerlijke Griekse cultuur.

Lees meer >> | 138 keer bekeken

Spiegel

Als ik naar mijn atelier loop, kom ik langs mijn spiegel. Soms kijk ik naar mijn spiegelbeeld. Wij zijn een van de weinige dieren, die zichzelf herkennen in een spiegelbeeld.

Ik loop dan het liefst snel door. Als kunstenaar vind ik het interessant om naar andere mensen te kijken. Nooit naar mijzelf!

Narcissus wees de liefde van Echo af. Werd gestraft door Apollo, door hem verliefd te laten worden op zijn eigen spiegelbeeld. Verliefd worden op je eigen spiegelbeeld lijkt mij verschrikkelijk. De obsessie van zoiets is mij bespaard gebleven. Word ook nooit verliefd op mijn eigen werk. Verkocht, klaar. Ik kijk dan alweer uit naar mijn volgende creatie.

Als wij ons meer zouden spiegelen aan onze verschijning als mens, zal dat misschien op de betrekkelijkheid der dingen kunnen duiden? Zal een spiegelonderzoek de mens misschien bescheidener maken?

Bestaat de objectieve kunstenaar? Ik heb mij nooit willen spiegelen aan het werk van andere kunstenaars. Die spiegel zou mij alleen maar verblinden.

Het is misschien beter om de reflectie met jezelf aan te gaan, en te kijken of je het als kunstenaar wel goed heb gedaan. Zoals misschien in het sprookje van Sneeuwwitje. Haar stiefmoeder keek elke ochtend in de spiegel en vroeg dan”: Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is het schoonste in het land?”. Op een dag was zij niet meer de schoonste en nam zij wraak op Sneeuwwitje.

O, ijdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid.[i]

Echter de spiegel spreekt altijd de waarheid. Het laat elk detail van ons zien, die wij misschien niet willen zien. Toen de waarheidsspiegel uit de hemel viel en in duizend scherven uiteenspatte, rende iedereen ernaartoe om een scherf te bemachtigen. Iedereen die er een had bemachtigd ontdekte dan, dat de waarheid slechts een illusie was.[ii]

Ik spiegel graag mijn gedachten met de realiteit van alle dag. Ik toets mijn gedachten dan door de dingen op te zoeken in de bestaande literatuur of via Google. Uitspraken die worden gedaan in de Media of door bekenden, wil ik altijd toetsen. In de tegenwoordige tijd kun je dat niet vaak genoeg doen. Er wordt vaak veel beweerd waarvan de betrouwbaarheid dubieus is.

Is een kunstenaar in staat om zijn eigen creaties objectief te benaderen? Of objectief te kunnen luisteren naar kritiek op zijn creaties? Ik heb vele vormen van kritiek gehad, en heb altijd geprobeerd om dat voor mij te vertalen in mogelijke verbeteringen in de uitvoering van mijn werk.

Een kunstenaar is constant aan het worstelen. Zijn dromen, gedachten en de taal van de opdrachtgever met elkaar in verbinding te brengen. En dan te kunnen vertalen naar een beeld, waarin hij en de opdrachtgever elkaar in kunnen vinden.

De kunstenaar en zijn werk zijn een afspiegeling van de cultuur waarin hij is gevormd. Daarvan zal hij nooit los kunnen komen. Als kunstenaar ben je je daarvan eigenlijk nooit direct bewust. De beeldtaal die je gebruikt is meestal moeilijk te vertalen naar een andere cultuur. Schoonheid zit in de ogen van de toeschouwer.

Creatie en werkelijkheid strijden om vorm en kleur. De creatie zal zich nooit aan de werkelijkheid kunnen spiegelen en omgekeerd.

Ik betrap mij erop dat ik toch voor de spiegel ben blijven hangen. Loop alsnog mopperend in mijzelf door naar mijn atelier. Nee!! Ik ben mijn kwasten vergeten schoon te maken. Kijken of het nog te redden valt. Verdorie, lukt niet, nu kan ik ze weggooien. Ook geen reserve meer. Snel online bestellen, hoop dat ik ze morgen in huis heb.

Loop naar buiten mijn tuintje in met mijn schetsboek in mijn hand. De buurvrouw is terug van vakantie en zwaait naar mij. De zon schijnt met waterig licht tussen de wolken door. Zet mijn tuinstoel klaar en begin te schetsen. Ik probeer mijn schets met mijn gedachten te spiegelen. Er treedt toch altijd weer vervorming op.

Nog even en dan Griekenland!

Zal schoonheid de wereld kunnen redden?[iii]

Lees meer >> | 139 keer bekeken

Amsterdam

“Het is stil in Amsterdam”, ooit gezongen door Ramses Shaffy. Ik heb mijn auto thuisgelaten en ben te voet Amsterdam ingegaan. Het is erg laat.

De lichten van de lantaarns schijnen op mijn eenzaamheid. De lichten van de huizen staren mij aan. Af en toe zie ik mensen bewegen achter de verstilde ramen. De nacht koestert mijn gedachten. De zomer heeft mij genood in haar warme armen. De bomen langs de gracht zijn gewend aan de bladeren. De nacht heeft mij omarmd met haar stilte. De terrassen zijn verstomd. Ik verlaat de laatste stoel op het terras.

Alleen de lantaarns zijn niet gedoofd. Zij kijken met hun koude licht op mij neer. De kilte van dat licht versterkt de kilte van de nacht. Ik wil dat mijn benen mij verder dragen, zodat ik loop, loop, loop ….

De warme wind streelt mijn haren, terwijl ik soms stil sta te staren over de verstilde straten. Augustus vakantiemaand. De lucht boven Amsterdam gloeit van al het kunstlicht. Daardoor wordt de duisternis onderdrukt en versterkt de leegheid van dit alles.

Ik kijk naar de spiegelingen van het licht in de gracht. Alles wat ik zie staan is levenloos.

Af en toe passeer ik een zwerver, die met een verstarde glinsterende blik mij even aankijkt.

In de verte gerommel van stijgende en dalende vliegtuigen van Schiphol. De vogels zijn allang stilgevallen.

Het ritme van mijn pas gaat over in geslenter. Ik zie een café open. Kijk naar binnen, zijn al aan het sluiten. Slenter door. De verstilde stad houdt mij in haar greep.

 Het is twee uur in de morgen.

Zuchtend steun ik op de leuning van een brug over een gracht. Kijk naar het donkere water. De rimpelingen van het water spelen met de spiegelingen van het weerkaatste licht.

Gedachteloos rek ik mij uit en besluit terug te keren. De stad is als een zielloos wezen dat mij heeft opgeslokt. De wolken die belicht worden door het licht van de stad, trekken langzaam over.

Mijn mobiel licht op. Whatsapp van mijn opdrachtgever. Ik kan morgen, vandaag dus, mijn werk komen afleveren.

De wind veegt de somberheid van mijn gezicht. Mijn geslenter gaat over in een stevige pas. Kom van een donkere stad in mijn donkere appartement. Loop even naar mijn atelier. Controleer even of de vernislaag goed droog is. Loop terug de keuken in.

Drink nog wat.

Het is vier uur in de morgen.

Stap in mijn bed. Droom van Amsterdam.

Lees meer >> | 134 keer bekeken