Tijd
Ik sta in mijn keuken met een getoast broodje en een kop koffie in mijn handen. Ik sta doodstil. Al etend en drinkend staar ik naar de klok. Het tikken van de klok dringt opeens tot mij door. Ik hoor de monotoon tikkende klok mijn levensseconden aftellen. Gefascineerd kijk ik naar het bewegen van de wijzers van de klok.
Tijd, is voor mij altijd iets wonderlijks geweest. Tijd is ongrijpbaar. Alles gaat voorbij. Als alle klokken over de hele wereld zouden worden verwijderd, dan zou er geen tijd bestaan. Het enige wat mij dan aan de tijd zou herinneren, is de beweging van de zonneschaduw, dag en nacht wisselingen en het veranderen van de seizoenen. O ja, en nog iets met het opkomen en verdwijnen van de maan.
Tijd is voor mij iets magisch. De dingen om mij heen verslijten en verdwijnen. Ik zal uiteindelijk verdwijnen in het zwarte gat[i] van de vergetelheid.
Mijn omgeving verandert en ik merk die verandering pas als er een trendbreuk optreedt. Of als het te laat is om op die verandering adequaat te kunnen reageren. Het verhaal van de gekookte kikker.[ii]
Tijd en kunst is ook zo’n merkwaardige relatie. Kunst verandert met de tijd. Mijn ideeën, hoe ik de wereld zou moeten afbeelden in de veranderende tijd, is afhankelijk hoe ik, als kunstenaar, die wereld dan waarneem.
Einsteins algemene relativiteitstheorie zegt dat wanneer je sneller reist, de tijd relatief steeds langzamer zal lopen.[iii]
Hawking ging nog een stapje verder met zijn theorie over tijd: volgens de gerenommeerde kosmoloog bestond er voor de oerknal, die het ontstaan van ons heelal inluidde, zoiets als “imaginaire tijd”. Dit zei hij tijdens een interview in “Star talk” op National Geographic. Hawking is ervan overtuigd dat er voor het ontstaan van het heelal, het concept tijd een totaal andere invulling had.[iv]
In mijn oortje klinkt Perry Como met “The hands of time”. Terwijl ik sta te staren, voel ik de tijd langs door vingers stromen. Ik knijp mijn handen dicht, maar ik kan de tijd niet stoppen. Niet laten stoppen bij momenten van geluk. Niet overslaan bij ongelukkige momenten. De tijd gaat voort. Ik heb een onontkoombare relatie met tijd.
Tijd is leven en leven is tijd. Ik kom te laat. Ik verlies tijd. Ik vertrek op tijd. Tijd en plaats vallen samen. Soms ben ik op de verkeerde plaats op het verkeerde moment.
Met een opdrachtgever kom ik vaak overeen om een werk in een bepaalde tijd te realiseren. Dan ben ik gebonden aan tijd. Als ik terugkijk in de tijd zie ik hoe langzaam mijn stijl is getransformeerd. De tijd heeft mij opgetild en meegenomen. De tijd lost alles op. Ik zal verdwijnen in de tijd. De tijd beperkt mij.
Mijn blik dwaalt weg van de klok. Zet mijn lege koffiekop op het aanrecht. Het zonlicht in mijn atelier begroet mij met een glimlach. Ik worstel met mijn nieuwe werk. De kleuren willen niet, de vormen willen niet. Ik zucht, leg mijn kwasten neer. Ik besef plotseling dat de tijd mij begint in te halen. Mijn tijd is kostbaar geworden. Het lot zal mijn tijd bepalen, waarna ik zal wegzinken in een eeuwige duisternis zonder enig besef van tijd.
Ik probeer die sombere gedachten over tijd te verdringen en loop mijn atelier uit. De avond heeft zich al aangekondigd. Eet gedachteloos mijn avondmaal en scan mijn mobiel.
Loop mijn tuintje in en zie insecten doelloos rond de buitenlamp dwarrelen. Zouden insecten een tijdloos leven hebben? Komen en gaan zij zonder sombere gedachten over leven en tijd?
Ga weer naar binnen en zak in mijn stoel. Probeer wat te lezen. De tijd begint mij te besluipen en bespringt mij terwijl ik wegzak in een tijdloze droom.