Januskop
De wereld houdt haar adem in. De spanningen zijn soms te snijden. Wij zitten in een overgangsfase zonder dat wij dat ons beseffen en weten ook niet waar het uiteindelijk heen zal gaan. Zou de mens een verpersoonlijking kunnen zijn van de God Janus?
Janus was een hoofd met twee gezichten. Een Romeinse God met tegengestelde eigenschappen. Een geheimzinnige God. De tegengestelde eigenschappen zouden aan een kant oorlog en geweld kunnen zijn en aan de andere kant zou dat vrede en liefde kunnen zijn.
Het symboliseert de dualiteit van het leven en de menselijke natuur. Het wordt vaak gebruikt om de tegenstellingen tussen verleden en toekomst, goed en kwaad, begin en einde, enzovoort te vertegenwoordigen. Het is ook een symbool van overgang en verandering.
De mens is onderhevig aan de tweeledigheid van zijn bestaan, De zon schittert tussen de bladeren van de bomen door. Net een begrafenis achter de rug van een bridge vriendin. Hoe spel en kunst ook samen kunnen gaan. De mens met twee gezichten: goed en slecht, met alle gradaties daartussen. Hoe ouder de mens wordt, hoe meer mensen om ons heen wegvallen. De dood spaart niemand op deze planeet. Een vliegtuig overstemd mijn gedachten en de jaren dertig muziek, waar ik naar luister.
Mijn tuintje wordt erg kil als de schaduw van een aantal hoge bomen de zon even doet schuilgaan. Het leven gaat altijd door. Mijn gedachten willen zich niet vormen. Emoties onderdrukken mijn ratio.
De jaren dertig van de vorige eeuw: mijn ouders waren toen jong en vol ambitie. Zij konden toen niet bevroeden dat WWII alles zou vernietigen zonder onderscheid des persoon. En de wereld, zoals die toen bekend was, volledig zou veranderen. Eigenlijk was het een breuklijn in onze geschiedenis. Kunst zou een hele andere betekenis gaan krijgen. Geld en fraude gingen steeds meer een hoofdrol spelen. Door de Nederlandse politiek werd kunst bestempeld als en linkse hobby.
De Januskop achtervolgt de mens al sinds mensenheugenis. Onze voorouders uit onze verre geschiedenis wisten toen al de vinger op de zwakke plekken in het menselijk bestaan te leggen.
Heb gisteren twee schetsen gemaakt. Een oude klant heeft vol trots zijn door mij gemaakte werken in nieuwe lijsten aangebracht, laten zien. Hmm, toch aardig, hoe nieuwe lijsten soms een werk kunnen verfraaien.
De jaren dertig muziek jengelt door in mijn oortjes. Op de achtergrond klinkt vogelgezang. Het ruizen van de boombladeren wekt toch weer melancholische gevoelens in mij op. Het verkeer klinkt tot mij door.
Ik heb meegedaan met een inschrijving voor een kunstprijs in Rome. Ach, misschien is mijn werk daarvoor te abstract. En kunstenaar is natuurlijk ook onderhevig aan de invloeden van de Januskop.
Het is nu bijna eind van de middag. Even buiten de deur een kleine lunch gegeten. Eigenlijk leven wij weer bijna in de jaren dertig, die zich misschien zal ontpoppen in een soort WWIII? Ik hoop van niet. De mens in al zijn vreemde facetten, van het kijken naar de werkelijkheid van alle dag, loopt steeds meer verblind aan de hand van extreme politici. Overal op deze wereld zijn spanningsvelden, waar ik als kunstenaar graag de ogen voor wil sluiten.
Het bewust richten van onze gezichten op het pad van de 'Nieuwe Werkelijkheid' biedt de kijkrichtingen van de Januskop zicht op de verschillende dimensies ervan. Het leert ons accepteren wat de 'Nieuwe Werkelijkheid' ons brengt en waarvoor deze is bedoeld: de balans tussen hard en zacht, mannelijke en vrouwelijke eigenschappen en bewuste omgang met onze menselijke en natuurlijke bronnen.[i]
Terwijl technologie wordt gestimuleerd door die spanningsvelden, wordt kunst steeds meer naar de zijlijn gedrukt.
Zouden wij misschien ooit kunnen ontkomen aan onze Januskop? Ook de kunstenaar kan daaraan niet ontkomen, hoe wild of hoe extreem zijn fantasie ook mag zijn.
The important thing is not to stop questioning. Curiosity has its own reason for existing. One cannot help but be in awe when he contemplates the mysteries of eternity, of life, of the marvelous structure of reality. [ii]